Categories
Ndari

Ndari Ũhoro wa Ibuku Rĩĩrĩ

Ũhoro wa Ibuku Rĩĩrĩ

Ibuku rĩa Ndari rĩheanĩte ũhoro wa andũ a Isiraeli kuuma rĩrĩa moimire bũrũri wa Misiri nginya rĩrĩa maakinyire bũrũri ũrĩa warĩ mwena wa irathĩro wa Rũũĩ rwa Jorodani. Ningĩ rĩkaheana maũndũ marĩa meekĩkire ihinda rĩa mĩaka mĩrongo ĩna kuuma andũ a Isiraeli moima Kĩrĩma-inĩ gĩa Sinai merekeire Kaanani.

Ibuku rĩĩrĩ rĩĩtagwo “Ndari” tondũ rĩambĩrĩirie na kũheana ũhoro wa Musa agĩtara andũ a Isiraeli nĩguo amenye mũigana wa andũ thĩinĩ wa o mũhĩrĩga, mĩhĩrĩga-inĩ ĩrĩa ikũmi na ĩĩrĩ ya andũ a Isiraeli.

Gĩcunjĩ kĩa mbere (1:1–10:10) kĩheanĩte ũhoro wa Ngai agĩatha Musa atare andũ, na athondeke kambĩ ya andũ a Isiraeli, o na agaĩre Alawii mawĩra mao. Ũhoro ũcio ũrĩkĩrĩire na andũ magĩkũngũĩra Bathaka, na makĩrutĩra Ngai magongona.

Gĩcunjĩ gĩa keerĩ (10:11–21:20) kĩheanĩte ũhoro wa maũndũ marĩa meekĩkire rĩrĩa andũ a Isiraeli maarĩ rũgendo-inĩ meerekeire bũrũri wa Moabi ũrĩa warĩ mwena wa irathĩro wa Rũũĩ rwa Jorodani. Andũ a Isiraeli nĩmagĩire na ihinda iritũ, na maita maingĩ nĩmanugunaga na makaremera Ngai, o na Musa. Andũ acio nĩmaregire gũthiĩ Kaanani maigua ũhoro wa andũ arĩa maatũũraga kuo. Ngai nĩamaherithirie na ũndũ wa gũtũma maikare werũ-inĩ mĩaka mĩrongo ĩna. Gĩcunjĩ gĩkĩ kĩrĩkĩrĩirie na kũheana ũhoro wa andũ a Isiraeli maakĩte kambĩ ciao bũrũri wa Moabi, hakuhĩ na Kĩrĩma gĩa Pisiga.

Nakĩo gĩcunjĩ gĩa gatatũ (21:21–36:13) kĩambĩrĩirie na kũheana ũhoro wa ũrĩa andũ a Isiraeli maatooririe bũrũri ũrĩa warĩ mwena wa irathĩro wa Rũũĩ rwa Jorodani. Mũthamaki wa Moabi nĩoririe Balamu arume andũ a Isiraeli, no Ngai akĩmwĩra amarathime, nake Balamu agĩathĩkĩra Ngai.

Ibuku rĩĩrĩ rĩa Ndari rĩheanĩte ũhoro wa andũ maarĩ aremi, na maagĩte gwĩtĩkia atĩ Ngai no amamenyerere. No ũhoro ũrĩa wandĩkĩtwo ibuku-inĩ rĩĩrĩ nĩwonanĩtie ũrĩa Ngai aamagitĩire marĩ mbaara-inĩ, na akĩmahe irio na maaĩ ma kũnyua marĩ kũu werũ-inĩ. Ngai nĩendaga andũ ake mamenye atĩ we ndendaga kũmaniina, no endaga kũmarathima ta ũrĩa Harũni aahooete (6:24-26).

Mwandĩki

Mwandĩki wa ibuku rĩĩrĩ nĩ Musa.

Ũrĩa Ibuku Rĩĩrĩ Rĩgayanĩtio

· Gũtara andũ a gũthiĩ mbaara

1:1–2:34

· Watho wa mwanya ũkoniĩ mũtũũrĩre wa Isiraeli

3:1–10:10

· Rũgendo rwa gũthiĩ Kaanani, na ũrĩa andũ maaremeire Ngai

10:11–14:45

· Isiraeli kũũrũũra werũ-inĩ

15:1–19:22

· Rũgendo rwa gũthiĩ Moabi, na ũrĩa Balamu eekire

20:1–25:18

· Isiraeli kwĩhaarĩria gũtoonya Kaanani marĩ kũu Moabi

26:1–36:13

.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *